- Άρβηλα
- (Αrbela).Aρχαία ασσυριακή πόλη της Περσικής αυτοκρατορίας, στο σημερινό Ιράκ, ονομαστή για την περίφημη νίκη του Μεγάλου Αλεξάνδρου εναντίον του Δαρείου Γ’ (331 π.Χ.). Αφού κατέλαβε όλες τις μεσογειακές επαρχίες της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών και νίκησε τον Δαρείο Γ’ τον Κοδομανό στην Ισσό (333 π.Χ.), o Μέγας Αλέξανδρος προχώρησε έως την καρδιά του περσικού κράτους, πέρασε τον Ευφράτη και τον Τίγρη και βρέθηκε αντιμέτωπος με τον περσικό στρατό, που είχε αναπτυχθεί στην πεδιάδα μεταξύ Αρβήλων και Γαυγαμήλων, σε ένα μέτωπο οκτώ έως εννέα χιλιομέτρων. Ο Δαρείος είχε βάλει να ισοπεδώσουν το πεδίο της μάχης, που αυτός είχε διαλέξει, και βρήκε τον χρόνο να συγκεντρώσει έναν καλά εξοπλισμένο στρατό, αριθμητικά πολύ μεγαλύτερο από τον μακεδονικό. Ωστόσο ο Αλέξανδρος νίκησε χάρη στην ορμητικότητά του και τις στρατηγικές του ικανότητες: απέφυγε την κύκλωση από τις εχθρικές πτέρυγες με μια δεύτερη εφεδρική γραμμή και διέσπασε το κέντρο του περσικού στρατού. Τρόμος κατέλαβε τότε τον Δαρείο που τράπηκε σε φυγή με μια μικρή συνοδεία. Η είδηση αυτή προκάλεσε την άτακτη φυγή του περσικού στρατού σε μια κρίσιμη στιγμή της μάχης. Βλ. λ. Γαυγάμηλα.
Με τις μάχες στα Άρβηλα-Γαυγάμηλα και στην Ισσό, ο Αλέξανδρος κατέλυσε την Περσική αυτοκρατορία.
Dictionary of Greek. 2013.